7 SAI LẦM KHI HỌC TIẾNG NHẬT SƠ CẤP

     Những sai lầm nêu ra dưới đây là nhận xét trong quan điểm cá nhân mình dựa trên số đông những người học tiếng nhật mà mình thấy được. Dù được là những sai lầm ở trình độ sơ cấp, nhưng thực chất có những cái dù ở trung cấp và thượng cấp nhiều bạn vẫn thường mắc phải. Nguyên nhân là người học tiếng Nhật không giải quyết nó ngay từ đầu, mà cứ nuôi dưỡng những sai lầm đó, vậy nên mình trình bày ra đây sẽ chúng ta cùng xem xét nhé:

I. Ngại học Kanji

     Lý do, giai đoạn này các bạn bắt đầu làm quen với Kanji, bắt đầu những đường nét khác không đơn giản như hai bản chữ cái Hiragana và Katakana nữa. Kanji cũng bắt đầu xuất hiện trong câu, và bạn cảm thấy khó chịu với nó. Bạn nghĩ rằng, nếu xuất hiện Kanji, ngoài việc viết đã khó, việc đọc hiểu sẽ trở nên khó khăn hơn vì không nhớ đọc Kanji đó thế nào. Chưa hết, trong một Kanji lại chứa quá nhiều yếu tố cần phải nhớ, nào là âm ON, âm KUN, âm HÁN VIỆT, mà cứ mỗi loại lại nhiều âm khác nhau, rồi thì ví dụ, cách viết, bộ, nét, v.v…Nhiều bạn đến đây thì bỏ cuộc luôn không nói gì thêm nữa.

     Sai lầm ở chỗ, nếu bạn hỏi một bạn ở mức trung cấp trở lên, việc xuất hiện Kanji trong câu thực chất là một tin vui vì khi đó bạn sẽ đọc rất nhanh, không giống như một rừng chữ Kana không biết ngắt ở đâu, dừng ở đâu. Sự xuất hiện của Kanji khiến bạn dịch câu cũng nhanh hơn, vì khi đó bạn thấy rõ đâu là trợ tự, đâu là danh từ, động từ rất rõ nét. Kanji cũng giúp văn bản ngắn gọn hơn rất nhiều. Bạn có thể so sánh hai văn bản dưới đây, cùng một nội dung nhưng dưới hai hình thức: Kanji và Kana.

      Ngoài ra nếu bạn không chiến thắng được tâm lý sợ Kanji bạn không thể bước tiếp được, đằng cũng phải bước đến chỗ này cả, đã học tiếng Nhật, phải nhớ Kanji.

II. Lên giọng ở trợ từ

      Đa phần các bạn học tiếng Nhật ở Việt Nam nếu không có điều kiện tiếp xúc thường xuyên và giao tiếp với người Nhật sẽ mắc lỗi này. Trong cách định hình cấu trúc câu của người Việt khi học tiếng Nhật, trợ từ giống như một chỗ ngắt trong câu và nghĩ rằng cần nhấn mạnh nó khi nói. Thực ra điều này hoàn toàn không tự nhiên. Có lẽ do cách các giáo viên người Nhật cũng thường làm như thế để giúp học viên nghe dễ hiểu, chứ đó hoàn toàn không phải là cách họ nói chuyện hằng ngày. Không có sách giáo khoa nào dạy điều này cả, nhưng hầu như mọi người đều cố ý thêm vào thanh sắc cho các trợ từ e, ni, ga, để rồi phát âm thành ế, ní, gá. Bạn cần cố gắng tập để đừng nhấn trợ từ, trong một số trường hợp đôi khi còn khiến gây hiểu lầm cho bạn đấy. Hãy chăm chú nghe cách người Nhật nói để có thể học được giọng điệu của chính họ. Và thậm chí, nếu ngay từ sơ cấp, vấn đề này không được giải quyết, nó sẽ trở thành thói quen “kinh niên”. Thực ra, với một người Nhật có kinh nghiệm, dựa vào yếu tố nhấn trợ từ này mà họ không thể lầm lẫn được, và hiểu ra ngay đó là “cách nói tiếng Nhật của người Việt”.

III. Bỏ qua akusento (trọng âm)

      Còn nhớ những ngày đầu sơ cấp, việc nhớ được chữ kana đó phát âm thế nào là đã mừng lắm rồi chứ chẳng để ý gì đến việc nhấn trọng âm. Đến khi được giáo viên người Nhật dạy về akusento mới phát hiện ra mình nhấn trọng âm sai bét bấy lâu nay và thậm chí quen rồi không thể nào sửa được.

      Theo kinh nghiệm của mình, ngay từ sơ cấp, akusento hầu như không được nhắc đến, học viên hoàn toàn bắt chước theo giọng điệu của giáo viên, thậm chí học viên cũng không hề biết akusento là gì. Theo mình akusento nên được học song song cùng với hội thoại ngay từ lúc học viên học phát âm từng từ vựng tiếng Nhật. Điều này cũng có yếu tố khách quan của nó, chẳng hạn như từ điển đại trà bày bán hiện nay chỉ tập trung vào ngữ nghĩa, Kanji và ví dụ, chứ cũng không có chú thích akusento, đòi hỏi bạn tự tìm mua một phiên bản từ điển của Nhật nào đó chuyên về akusento. Tuy nhiên, gần đây mình có biết đại học Tokyo đã lập trang một trang từ điển trọng âm trực tuyến theo từng bài học của giáo trình minna và một số giáo trình khác, rất hữu ích để bạn học tới đâu thì tra cứu akusento tới đó. Đừng bỏ qua công cụ này nhé. Từ điển trọng âm OJAD

IV. Ít chịu nghe

       Phản ứng thông thường của những bạn mới học tiếng Nhật và bắt đầu luyện nghe là: “Sao mà tiếng Nhật nhanh quá!”.  Bạn không đủ khả năng nắm bắt được ý nghĩa, đôi khi nghe một lèo chẳng hiểu gì cả. Rồi nản.

       Đó hoàn toàn là điều rất bình thường. Bạn cần hiểu rằng mình xây dựng cho bộ não bộ giải mã những âm thanh hoàn toàn xa lạ không phải tiếng mẹ đẻ. Nên đừng nản khi chẳng hiểu gì cả. Lời khuyên của mình, dù không hiểu vẫn hãy cứ nghe, cứ để âm thanh của những đoạn hội thoại, đoạn văn đó trong tâm trí bạn. Để bộ não làm quen dần với chúng. Cùng với thời gian, song song với việc kết hợp học về động từ, cấu trúc câu, từ vựng, việc nghe tiếng Nhật sẽ dần dần sáng tỏ hơn với bạn. Hãy bắt đầu từ những đoạn dễ đến khó dần, để tai bạn đủ thời gian để thích ứng với tiếng Nhật. Một kế hoạch luyện nghe có phương pháp, hoặc lựa chọn cho bạn một giáo trình nghe nào đó và theo đuổi nó là điều rất cần thiết cho bạn. Theo kinh nghiệm cá nhân, giáo trình mình theo đuổi đó là Mainichi Kikitori.

V. Chỉ nói theo thuộc lòng

      Role Play là một cách thức rất hay và hữu dụng để giúp bạn luyện giao tiếp tiếng Nhật khi có người học chung. Thế nhưng, cách thức này sẽ trở nên mất tác dụng nếu bạn chỉ áp dụng nó như học vẹt không biết sử dụng nó có phương pháp.

      Khi mới bắt đầu học tiếng Nhật, mỗi lần cô giáo đề nghị một cặp nào đó lên role play, là cứ y chang như sách giáo khoa mà mình đọc thuộc lòng lại. Không hề có ý thức là mình đang thực hiện hội thoại. Vấn đề ở đây đơn giản lắm, trong những câu hội thoại mà bạn nói, hãy linh động thay đổi nó thành một nội dung khác tương tự, ví dụ như bạn có thể thay đổi động từ, trạng từ, danh từ tiếng Nhật trong câu. Rồi sử dụng đoạn hội thoại mà mình tạo ra đó để role play, bạn sẽ vừa tự tin hơn, sáng tạo hơn và không thể nào quên được cách nói đó. Điều này còn có cái lợi, là giúp bạn định hình câu rất rõ ràng trong tâm trí khi nói tiếng Nhật, biết mình đang diễn đạt thành phần nào, ý nghĩa gì. Hoàn toàn khác với cách đọc thuộc lòng một câu có sẳn.

VI. Chủ yếu chỉ để luyện thi JLPT

      Có thể vì sức ép bằng cấp buộc phải có N2 hay N3, v.v… cho công việc hoặc hồ sơ yêu cầu du học hay tu nghiệp mà bạn lựa chọn cho mình cách học tiếng Nhật chỉ để thi năng lực Nhật ngữ. Tuy nhiên, bạn cần phân biệt điều này, học tiếng Nhật để luyện thi năng lực Nhật ngữ khác với học tiếng Nhật như một ngôn ngữ nước ngoài để mình có thể hiểu và diễn đạt tốt nó.

      Khi vào khoa tiếng Nhật, mình được học về cách diễn đạt tiếng Việt, ngữ âm học, ngữ nghĩa học, cấu trúc, văn hoá, nói chung mình có được cơ hội tốt hơn. Nhưng phần đông các trung tâm tiếng Nhật chỉ hướng người học đến mục tiêu là đạt được N3 trong 6 tháng, hoặc N2 trong một năm, v.v… , và như vậy, chẳng khác nào đưa học viên vào một lò luyện thi với những kĩ năng nghe hiểu, đọc hiểu, đánh trắc nghiệm chủ yếu là để thi JLPT chứ không phải để khám phá một ngôn ngữ như đúng bản chất của nó.

VII. Không cân đối các kĩ năng

      Cho dù đã học đến trung cấp, thượng cấp, nhưng nhiều bạn vẫn không thể nghe tốt dù có thể nói tốt, và viết tốt, rồi ngược lại. Các kĩ năng phát triển không đồng đều có thể vì lý do tính chất công việc, nhưng một lý do khác không đáng có hơn đó là thói quen chú tâm vào một vài kĩ năng nào đó khi còn sơ cấp.

      Có thể bạn chú tâm vào nói tiếng Nhật nhưng không đầu tư đủ thời gian cho kanji, hoặc quá chú tâm vào viết sakubun (viết văn) mà không luyện cho mình phản xạ khi giao tiếp. Cũng có thể bạn rất giỏi Kanji và đọc hiểu nhưng lại yếu về nghe hiểu. Những trường hợp như vậy phần nhiều là do lượng thời gian bạn đầu tư cho các kĩ năng không cân đối với khả năng hay sở thích của bạn. Bạn cần hiểu mình mạnh ở kĩ năng nào, và có kế hoạch đầu tư thời gian thích hợp. Khi khả năng tiếng Nhật của bạn mạnh dần, mọi kĩ năng cũng dần được hoàn thiện và đồng đều hơn.